Factsheet eenzaamheid in Noord-Brabant (18+)

Eenzaamheid is een gevoel dat iemand ervaart, dit gevoel kan voor iedereen anders zijn. Hoewel het lange tijd vooral geassocieerd werd met ouderen, weten we inmiddels dat eenzaamheid in alle leeftijdsgroepen voorkomt. Het kan zijn dat het aantal contacten dat iemand heeft met andere mensen geringer is dan men wenst. Het kan ook zijn dat de kwaliteit van de gerealiseerde relaties achterblijft bij de wensen. Eenzaamheid is onvrijwillig, het is een ervaring van mensen en moeilijk van buitenaf waar te nemen.

45% van de Brabantse inwoners vanaf 18 jaar heeft in 2024 bij de Gezondheidsmonitor aangegeven eenzaamheid te ervaren. Daarnaast geeft 13% aan (zeer) ernstig eenzaam te zijn.

In deze infographic laten we zien welke vormen van eenzaamheid er zijn en welke doelgroepen met eenzaamheid te maken hebben. Daarnaast laten we zien wat achtergrondkenmerken kunnen zijn voor eenzaamheid en wat de gevolgen van eenzaamheid kunnen zijn. We sluiten af met initiatieven om eenzaamheid te verminderen. De gegevens zijn afkomstig uit de Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2024 van GGD’en, CBS en RIVM en gaan over alle inwoners van 18 jaar en ouder. Bij de ouderen gaat het om zelfstandig wonende inwoners van 65 jaar en ouder.



Op de kaart hieronder (figuur 1) wordt per gemeente het percentage eenzaamheid weergegeven. Hieruit blijkt dat eenzaamheid in iedere gemeente in meer of mindere mate voorkomt.

Kaart van Noord-Brabant met percentage eenzaamheid per gemeente.

Percentage eenzaamheid per gemeente in Noord-Brabant.

Gemeente Eenzaamheid
Alphen-Chaam 41%
Altena 41%
Asten 38%
Baarle-Nassau 48%
Bergeijk 41%
Bergen op Zoom 49%
Bernheze 36%
Best 43%
Bladel 41%
Boekel 41%
Boxtel 42%
Breda 43%
Cranendonck 51%
Deurne 41%
Dongen 43%
Drimmelen 40%
Eersel 38%
Eindhoven 55%
Etten-Leur 46%
Geertruidenberg 45%
Geldrop-Mierlo 44%
Gemert-Bakel 40%
Gilze en Rijen 47%
Goirle 40%
Halderberge 46%
Heeze-Leende 39%
Helmond 50%
Heusden 45%
Hilvarenbeek 41%
Laarbeek 39%
Land van Cuijk 42%
Loon op Zand 45%
Maashorst 39%
Meierijstad 41%
Moerdijk 47%
Nuenen c.a. 42%
Oirschot 36%
Oisterwijk 38%
Oosterhout 44%
Oss 45%
Reusel-De Mierden 36%
Roosendaal 48%
Rucphen 46%
's-Hertogenbosch 47%
Sint-Michielsgestel 39%
Someren 34%
Son en Breugel 44%
Steenbergen 47%
Tilburg 47%
Valkenswaard 44%
Veldhoven 47%
Vught 36%
Waalre 44%
Waalwijk 48%
Woensdrecht 51%
Zundert 44%

Wil je informatie over de percentages eenzaamheid in de verschillende wijken in jouw gemeente? Klink dan hier.


Sociale en emotionele eenzaamheid

Eenzaamheid kent verschillende vormen, waaronder sociale en emotionele eenzaamheid.

  • Sociale eenzaamheid is het ontbreken van een bredere kring van contacten of een betrokken sociaal netwerk.

  • Emotionele eenzaamheid is het ontbreken van een persoon waarmee iemand een diepe emotionele verbinding voelt. Sociale en emotionele eenzaamheid ontstaan o.a. vaak door verminderde sociale activiteiten (Aartsen & Jylhä, 2011) of het verlies van een partner (Utz et al., 2014).

32% Ervaart sociale eenzaamheid 32% Ervaart sociale eenzaamheid
27% Ervaart emotionele eenzaamheid 27% Ervaart emotionele eenzaamheid

Op de kaart hieronder (figuur 4) zijn per gemeente de percentages sociale en emotionele eenzaamheid weergegeven.

Kaart van Noord-Brabant met percentage sociale eenzaamheid per gemeente.

Kaart van Noord-Brabant met percentage emotionele eenzaamheid per gemeente.

Percentage sociale en emotionele eenzaamheid per gemeente in Noord-Brabant.

Gemeente Emotionele eenzaamheid Sociale eenzaamheid
Alphen-Chaam 20% 28%
Altena 24% 28%
Asten 20% 27%
Baarle-Nassau 26% 35%
Bergeijk 22% 31%
Bergen op Zoom 31% 35%
Bernheze 20% 25%
Best 23% 30%
Bladel 24% 27%
Boekel 22% 28%
Boxtel 27% 32%
Breda 26% 29%
Cranendonck 28% 39%
Deurne 24% 29%
Dongen 26% 30%
Drimmelen 19% 29%
Eersel 21% 28%
Eindhoven 38% 39%
Etten-Leur 26% 33%
Geertruidenberg 23% 30%
Geldrop-Mierlo 24% 32%
Gemert-Bakel 23% 28%
Gilze en Rijen 27% 36%
Goirle 23% 29%
Halderberge 25% 32%
Heeze-Leende 18% 26%
Helmond 32% 39%
Heusden 26% 32%
Hilvarenbeek 27% 30%
Laarbeek 22% 29%
Land van Cuijk 23% 31%
Loon op Zand 26% 31%
Maashorst 23% 28%
Meierijstad 25% 28%
Moerdijk 29% 34%
Nuenen c.a. 27% 30%
Oirschot 18% 26%
Oisterwijk 20% 26%
Oosterhout 24% 32%
Oss 27% 32%
Reusel-De Mierden 19% 27%
Roosendaal 30% 34%
Rucphen 27% 34%
's-Hertogenbosch 29% 32%
Sint-Michielsgestel 22% 27%
Someren 18% 23%
Son en Breugel 26% 29%
Steenbergen 27% 35%
Tilburg 30% 31%
Valkenswaard 28% 31%
Veldhoven 26% 35%
Vught 21% 23%
Waalre 24% 30%
Waalwijk 29% 33%
Woensdrecht 32% 39%
Zundert 26% 34%


Kenmerken en oorzaken van eenzaamheid

Eenzaamheid kan iedereen treffen, ongeacht leeftijd, achtergrond of leefomstandigheden. Toch spelen bepaalde achtergrondkenmerken een rol bij het risico op het ontwikkelen van gevoelens van eenzaamheid. Factoren zoals leeftijd, sociaaleconomische status en woonsituatie kunnen invloed hebben op de mate waarin iemand eenzaamheid ervaart.

Geslacht

Eenzaamheid komt net iets vaker voor bij mannen (46%) dan bij vrouwen (44%). Vrouwen geven vaker dan mannen aan zich emotioneel eenzaam te voelen, terwijl mannen juist vaker aangeven zich sociaal eenzaam te voelen (figuur 5).

% sociale en emotionele eenzaamheid bij inwoners van Noord-Brabant gesplitst op geslacht.

% sociale en emotionele eenzaamheid bij inwoners van Noord-Brabant gesplitst op geslacht.

Man Vrouw
Sociale eenzaamheid 33% 30%
Emotionele eenzaamheid 26% 28%
Leeftijd

Vaak wordt gedacht dat eenzaamheid vooral bij ouderen voorkomt, bijv. na het overlijden van de partner. Maar ook andere leeftijdsgroepen kunnen eenzaamheid ervaren (figuur 6). In periodes van grote veranderingen, zoals na een scheiding, bij het begin van een nieuwe baan, of het verlaten van de schoolomgeving, kan het moeilijk zijn om betekenisvolle relaties op te bouwen of te behouden. Hierdoor kan een gevoel van isolatie ontstaan, zelfs als iemand omringd is door anderen.

Woonsituatie

Andere kenmerken zijn dat mensen zich eerder eenzaam voelen wanneer ze alleen wonen (figuur 7), laag zijn opgeleid of een lagere sociaal economische status hebben (Beutel et al., 2017). Daarnaast hebben mensen die als nieuwkomer in Nederland zijn komen wonen een groter risico op eenzaamheid. Voor mensen die buiten europa zijn geboren is dit risico nog groter dan voor mensen die binnen Europa zijn geboren (Conkova & Lindenberg, 2018).

% eenzaamheid bij inwoners van Noord-Brabant gesplitst in 7 leeftijdscategorieën

% eenzaamheid bij inwoners van Noord-Brabant gesplitst in 7 leeftijdscategorieën

18-24 jaar 25-39 jaar 40-54 jaar 55-64 jaar 65-74 jaar 75-84 jaar 85 en ouder
Matig eenzaam 32% 31% 29% 32% 34% 39% 46%
Ernstig eenzaam 8% 9% 9% 7% 6% 8% 13%
Zeer ernstig eenzaam 4% 5% 5% 5% 4% 4% 5%

% eenzaamheid bij alleenwonende inwoners van Noord-Brabant

% eenzaamheid bij alleenwonende inwoners van Noord-Brabant

Niet alleenwonend Alleenwonend
Matig tot (zeer) ernstig eenzaam 41% 62%

Sociale basis

Mantelzorgers vormen samen met vrijwilligers een belangrijke groep die de informele zorg binnen de sociale basis verzorgt. De sociale basis bestaat dankzij de inzet van deze betrokken inwoners. Het is van belang de informele zorg te versterken, ondersteunen en waarderen.

Eenzaamheid en mantelzorgers

45% van de mensen die mantelzorg geven ervaart gevoelens van eenzaamheid. De mate van belasting heeft effect op de op de mate van ervaren eenzaamheid, wat een negatief effect kan hebben op het welzijn van de mantelzorger (Hajek et al., 2021).

16% van de mantelzorgers voelt zich belast (tamelijk zwaar, zeer zwaar of overbelast) door de mantelzorg. 59% van de belaste mantelzorgers geeft aan zich matig tot (zeer) ernstig eenzaam te voelen. Onder de overbelaste mantelzorgers is dit percentage 79%.

Mantelzorgers die eenzaamheid ervaren en zich melden bij de huisarts kunnen worden doorverwezen naar bijv. sociaal verwijzen. Een welzijnscoach verbonden aan sociaal verwijzen begeleidt de patiënt naar laagdrempelig aanbod in de wijk, waar de focus ligt op wat mensen kunnen en willen. Met de SPUK-14 regeling worden aan gemeenten extra financiële middelen beschikbaar gesteld om het sociaal netwerk en de positie van de mantelzorger verdergaand te versterken.

Eenzaamheid en vrijwilligerswerk

Het doen van vrijwilligerswerk zorgt voor sociale interactie, een gevoel van betrokkenheid en zingeving. Het kan een manier zijn om nieuwe contacten te leggen en deel te nemen aan de maatschappij. Onder vrijwilligers zien we een lager percentage matig tot (zeer) ernstig eenzaamheid dan onder mensen die geen vrijwilligerswerk uitvoeren.

% eenzaamheid onder inwoners van Noord-Brabant die vrijwilligerswerk doen

% eenzaamheid onder inwoners van Noord-Brabant die vrijwilligerswerk doen

Geen vrijwilliger Vrijwilliger
Matig tot (zeer) ernstig eenzaam 47% 38%

Gevolgen

Eenzaamheid kan vergaande gevolgen hebben op zowel mentaal en fysiek vlak als op gedrag. Wanneer mensen eenzaamheid ervaren kunnen ze in een negatieve spiraal terecht komen waardoor het steeds lastiger wordt om uit de eenzaamheid te komen (Cacioppo et al., 2009). Men doet minder mee in de samenleving, is minder gelukkig en men heeft vaker een negatief mens- en/of zelfbeeld dan mensen die geen eenzaamheid ervaren. Eenzaamheid heeft daarmee een groot effect op de gezondheid van mensen.

Ervaren gezondheid

Er lijkt een verband te zijn tussen ervaren gezondheid en eenzaamheid. Mensen die hun gezondheid van ‘Gaat wel’ tot ‘zeer slecht’ beoordelen, ervaren vaker eenzaamheid dan mensen die hun gezondheid als (zeer) goed ervaren. In tabel 9 wordt de relatie tussen ervaren gezondheid en de mate van eenzaamheid weergegeven.

De samenhang tussen ervaren gezondheid en eenzaamheid werkt mogelijk twee kanten op. Aan de ene kant kan een slechtere ervaren gezondheid iemand belemmeren bij het leggen of onderhouden van sociale contacten met als gevolg het onststaan van eenzaamheid. Aan de andere kant kan eenzaamheid een negatief effect hebben op de ervaren gezondheid.

Ervaren gezondheid bij inwoners van Noord-Brabant gesplitst in 3 categorieën van eenzaamheid

(Zeer) goed 'Gaat wel' tot 'zeer slecht'
Is niet eenzaam 62% 33%
Is matig eenzaam 29% 41%
Is (zeer) ernstig eenzaam 8% 25%
Mentale gezondheid

Onderzoek door Sundström et al. (2020) en Na et al. (2023) toont aan dat het gevoel van eenzaamheid het risico op dementie met ongeveer 45% kan verhogen.

Fysieke gezondheid

Op fysiek vlak kan eenzaamheid leiden tot een verzwakt immuunsysteem (O’Suilleabhain et al. 2019, Paul et al. 2021) met als gevolg dat mensen meer vatbaar zijn voor infecties. Verder zien Valtorta et al. (2016) en Brinkhues et al. (2017) bij mensen die eenzaamheid ervaren een toename van 20% op het risico voor coronaire hartziektes, een 32% toename op het risico voor beroertes en een 24% toename op het risico voor diabetes type 2 dan bij mensen die geen eenzaamheid ervaren (Rosenkilde et al., 2024). Onder ouderen die eenzaamheid ervaren wordt een hoger precentage valincidenten gezien dan onder ouderen die geen eenzaamheid ervaren. Aan de andere kant kunnen valincidenten ook zorgen voor een toename in het gevoel van eenzaamheid (Petersen et al., 2020). Tenslotte verhoogt eenzaamheid de kans op vroegtijdig overlijden bij deze groep met 26% (Holt-Lunstad et al., 2015).

Gedrag

Eenzaamheid kan ook ongezond gedrag versterken (Malcom et al., 2019, Xia et al., 2018). Zo is bekend dat mensen met gevoelens van eenzaamheid minder bewegen, meer roken, meer drinken, slechtere eetgewoontens hebben en slechter slapen. De gevolgen van eenzaamheid op mentaal en fysiek vlak en gedrag laten zien dat het belangrijk is om aandacht te geven om mogelijke strategieën te ontwikkelen die eenzaamheid kunnen verminderen.

Gezondheidskosten

Onderzoekers in Maastricht (Meister et al., 2021) hebben gevonden dat eenzaamheid wordt geassocieerd met hogere uitgaven aan gezondheidszorg, onafhankelijk van demografische-, socio-economische- en leefstijlfactoren. Vooral binnen de geestelijke gezondheidszorg en de huisartsenzorg werd eenzaamheid geassocieerd met hogere uitgaven. Bovendien laten de resultaten zien dat eenzaamheid een grotere rol speelt bij het verklaren van de uitgaven aan gezondheidszorg bij jongvolwassenen dan bij ouderen. Interventies die zich richten op eenzaamheid hebben dus de potentie om aanzienlijke besparingen te genereren in de uitgaven aan gezondheidszorg, met name in de geestelijke gezondheidszorg en voor jongvolwassenen.

Eenzaamheid verminderen

Movisie heeft onderzoek gedaan naar de werkzame elementen van preventie van eenzaamheid. Hieruit is naar voren gekomen dat interventies algemene en specifieke werkzame elementen dienen te bevatten om eenzaamheid te kunnen verminderen:

Algemene elementen die naar voren komen zijn:

  • Inspelen op de behoeften van de doelgroep
  • Naar de gehele situatie van mensen te kijken
  • Aansluiten bij de leefwereld van de mensen
  • Vertrouwen opbouwen en openheid creëren.

Specifieke werkzame elementen (Bouwman et al., 2020):

  • Bezigheden
  • Ontmoeten
  • Praktisch ondersteunen
  • Betekenisvol contact
  • Sociale vaardigheden
  • Realistische verwachtingen
  • Betekenisvolle rol

Music Moves biedt door heel Nederland een gratis avondprogramma aan over eventorganisatie, leiderschap, co-creatie met doelgroepen en sociaal ondernemen, waarna jongvolwassenen hun eigen muziekevenementen organiseren voor bijzondere doelgroepen, zoals technoraves voor doven, salsa workshops voor ouderen en open podia voor dak- en thuislozen. Music Moves wil inclusie bevorderen door jongvolwassenen te trainen in eventorganisatie en sociaal ondernemerschap, zodat zij muziekevenementen creëren die de deur naar de dansvloer openhouden voor iedereen. Inclusief degenen die vaak het feestje missen. MusicMoves – Een party is niet voor iedereen vanzelfsprekend

Met Sociaal Tuinieren doorbreken we het isolement van bewoners in een kwetsbare situatie én zorgen we voor meer groen in de wijk. Door het opknappen van de tuin; het verwijderen van tegels, het duurzaam beplanten van (een deel) de tuin en vervolgens regelmatig onderhoud ontmoeten deze bewoners buurtgenoten en ontstaan nieuwe sociale contacten. Sociaal Tuinieren werkt aan het doorbreken van sociaal isolement en ontstaan er prachtige contacten tussen mensen die elkaar anders niet snel zouden ontmoeten. Home - Sociaal Tuinieren

‘Tijd van je leven’ is een project met een cultureel-educatief karakter. Het project is gericht op het verbeteren van het sociale netwerk van ouderen, het uitvoeren van sociale activiteiten, het aanleren van nieuwe vaardigheden en het bieden van sociale steun aan elkaar. Het project bestaat uit vier stappen. Stap één is een ontmoetingsdag, waarin een eerste stap wordt gezet naar een vertrouwensband tussen deelnemers en kunstenaars en waar ouderen zich kunnen inschrijven voor stap twee. Stap twee bestaat uit zes workshops waarin deelnemers met kunstenaars werken, bijvoorbeeld aan theater of schilderkunst. Hierna volgt stap drie: de presentatie van het resultaat. Stap vier bestaat uit een vervolgtraject van twaalf workshops, waarvan een kunstenaar er zes begeleidt. De overige zes vullen deelnemers zelf in. Uiteindelijk gaan mensen zelf activiteiten organiseren. Tijd van je leven website.

Voetbalherinneringen – Tilburg: Samen voetbalherinneringen ophalen. Dat is de essentie van ‘Voetbalherinneringen’. Ouderen die kampen met eenzaamheid en/of beginnende dementie ontmoeten elkaar in het stadion waar ze onder leiding van vrijwilligers herinneringen ophalen over het rijke voetbalverleden van hun favoriete club. Ouderen vinden elkaar op hun gemeenschappelijke passie, voetbal, en delen hun ervaringen en belevingen met elkaar. Deze herinneringen worden opgehaald met behulp van onder meer foto’s, kranten en fragmenten. Zo worden de gesprekken op gang gebracht. Voetbalherinneringen website.

‘Who is there?’ is een communicatieplatform en stelt zich ten doel om eenzaamheid onder ouderen structureel te verminderen. We willen ouderen letterlijk en figuurlijk in beweging brengen, om nieuwe contacten te leggen en vriendschappen aan te gaan. We zetten in op revitaliseren van sociale vaardigheden en bieden een plezierige en uitdagende kunst & cultuur omgeving, om stapjes en stappen te zetten. Vanuit de moderator-rol wordt het groepsproces geïnitieerd, een plezierige en uitdagende kunst & cultuur omgeving geboden en wordt waar mogelijk de (her)ontwikkeling van sociale vaardigheden gefaciliteerd om stapjes en stappen te zetten. Who is there website.

In ‘Meer contact in uw buurt’ leren deelnemers wat ze zelf kunnen doen om de persoonlijke eenzaamheid te verminderen. Twee groepen ouderen ontvangen drie maal per week een gepersonaliseerde e-mail. Deze e-mails bevatten informatie, bewustwordingsoefeningen en opdrachten over eenzaamheid. Het leerproces wordt ondersteund door tweewekelijkse groepsbijeenkomsten. Na verloop van tijd gaat de deelnemer het geleerde in de eigen omgeving (op straat, in contact met de buren, in de winkel etc.) toepassen. Deelnemers leren zo thuis, in de eigen veilige omgeving, kennis en vaardigheden die de stap naar contact op straat verkleinen. Door deelname aan de groepsbijeenkomsten versterken deelnemers bovendien hun netwerk in de buurt. Meer contact in uw buurt | ZonMw Projects

Wil je meer informatie?

Bekijk ook eens de volgende websites/artikelen/video’s:

  • BrabantScan bevat informatie over eenzaamheid per gemeente

  • Tilburg, T. van, & Jong Gierveld, J. de (Eds.) (2007), Zicht op eenzaamheid. Achtergronden, oorzaken en aanpak. Assen: Van Gorcum.

  • Meer lezen over de resultaten en de verschillende intervisies kan via: Eenzaamheid verminderen: wat kunnen we leren van 15 eenzaamheidsprojecten? | Movisie

  • Video: Routekaart voor gemeenten: eenzaamheid van inwoners voorkomen en verminderen

  • Eenzaamheid | Oorzaken en gevolgen https://www.vzinfo.nl/eenzaamheid/oorzaken-gevolg

  • Aartsen, M., & Jylhä, M. (2011). Onset of loneliness in older adults: results of a 28 year prospective study. European journal of ageing, 8(1), 31–38. https://doi.org/10.1007/s10433-011-0175-7

  • Bouwman, T. E., & van Tilburg, T. G. (2020). Naar een gerichtere aanpak van eenzaamheid: Zeven werkzame elementen in eenzaamheidsinterventies. Tijdschrift voor gerontologie en geriatrie, 51(1), 10.36613/tgg.1875-6832/2020.01.01. https://doi.org/10.36613/tgg.1875-6832/2020.01.01.

  • Conkova, N., & Lindenberg, J. (2018). Gezondheid en welbevinden van oudere migranten in Nederland: Een narratieve literatuurstudie [Health and wellbeing of older migrants in the Netherlands: A narrative literature review]. Tijdschrift voor gerontologie en geriatrie, 49(6), 223–231. https://doi.org/10.1007/s12439-018-0268-2.

  • Hajek, A., Kretzler, B., & König, H. H. (2021). Informal Caregiving, Loneliness and Social Isolation: A Systematic Review. International journal of environmental research and public health, 18(22), 12101. https://doi.org/10.3390/ijerph182212101.

  • Holt-Lunstad, J., Smith, T. B., Baker, M., Harris, T., & Stephenson, D. (2015). Loneliness and social isolation as risk factors for mortality: a meta-analytic review. Perspectives on psychological science : a journal of the Association for Psychological Science, 10(2), 227–237. https://doi.org/10.1177/1745691614568352.

  • Paul, E., Bu, F., & Fancourt, D. (2021). Loneliness and Risk for Cardiovascular Disease: Mechanisms and Future Directions. Current cardiology reports, 23(6), 68. https://doi.org/10.1007/s11886-021-01495-2.

  • Malcolm, M., Frost, H., & Cowie, J. (2019). Loneliness and social isolation causal association with health-related lifestyle risk in older adults: a systematic review and meta-analysis protocol. Systematic reviews, 8(1), 48. https://doi.org/10.1186/s13643-019-0968-x.

  • Meisters, R., Westra, D., Putrik, P., Bosma, H., Ruwaard, D., & Jansen, M. (2021). Does Loneliness Have a Cost? A Population-Wide Study of the Association Between Loneliness and Healthcare Expenditure. International journal of public health, 66, 581286. https://doi.org/10.3389/ijph.2021.581286.

  • Na, P. J., Lim, Y. Y., & Pietrzak, R. H. (2023). Loneliness as a risk factor for dementia and other adverse health outcomes. International psychogeriatrics, 35(6), 271–274. https://doi.org/10.1017/S104161022300011X.

  • OʼSúilleabháin, P. S., Gallagher, S., & Steptoe, A. (2019). Loneliness, Living Alone, and All-Cause Mortality: The Role of Emotional and Social Loneliness in the Elderly During 19 Years of Follow-Up. Psychosomatic medicine, 81(6), 521–526. https://doi.org/10.1097/PSY.0000000000000710.

  • Petersen, N., König, H. H., & Hajek, A. (2020). The link between falls, social isolation and loneliness: A systematic review. Archives of gerontology and geriatrics, 88, 104020. https://doi.org/10.1016/j.archger.2020.104020.

  • Rosenkilde, S., Hoffmann, S. H., Thorsted, A. B., Horsbøl, T. A., Madsen, K. R., Lehn, S. F., Kofoed-Enevoldsen, A., Iversen, P. B., Grønkjær, M. S., & Thygesen, L. C. (2024). Loneliness and the risk of type 2 diabetes. BMJ open diabetes research & care, 12(2), e003934. https://doi.org/10.1136/bmjdrc-2023-003934.

  • Sundström, A., Adolfsson, A. N., Nordin, M., & Adolfsson, R. (2020). Loneliness Increases the Risk of All-Cause Dementia and Alzheimer’s Disease. The journals of gerontology. Series B, Psychological sciences and social sciences, 75(5), 919–926. https://doi.org/10.1093/geronb/gbz139.

  • Utz, R. L., Swenson, K. L., Caserta, M., Lund, D., & deVries, B. (2014). Feeling lonely versus being alone: loneliness and social support among recently bereaved persons. The journals of gerontology. Series B, Psychological sciences and social sciences, 69(1), 85–94. https://doi.org/10.1093/geronb/gbt075

  • Xia, N., & Li, H. (2018). Loneliness, Social Isolation, and Cardiovascular Health. Antioxidants & redox signaling, 28(9), 837–851. https://doi.org/10.1089/ars.2017.7312.


Colofon

Heb je vragen over het onderzoek of hulp nodig bij de duiding van de cijfers? Neem dan contact op met het onderzoeksteam in jouw regio:

Uitgave: GGD West-Brabant, GGD Hart voor Brabant, GGD Brabant-Zuidoost

Datum: november 2025

Meer cijfers en publicaties over de gezondheid van de inwoners zijn te vinden op www.brabantscan.nl.


Logo GGD West-Brabant, Hart voor Brabant, Brabant-Zuidoost