Mantelzorg (18+) in Noord-Brabant
Kernboodschappen
- In 2024 is ongeveer 15% van de volwassenen in Noord-Brabant mantelzorger. Dit aantal is de afgelopen 5 jaar redelijk stabiel. In dezelfde periode is het aantal volwassenen dat mantelzorg ontvangt gestegen.
- Steeds meer mensen zijn tot op hoge leeftijd zelfredzaam en wonen zelfstandig thuis. De verwachting is dat de vraag naar mantelzorg zal blijven stijgen. Door de vergrijzing zal het aantal beschikbare mantelzorgers dalen.
- Bijna de helft van de mantelzorgers ervaart stress door het geven van mantelzorg. Ongeveer 1 op de 5 voelt zich (tamelijk) zwaar belast, waarvan ruim de helft tussen de 45 en 65 jaar oud is.
- Het blijft belangrijk passende ondersteuning te bieden aan mantelzorgers om overbelasting te voorkomen.
Mantelzorg is onbetaalde en vaak langdurige zorg voor zieke familieleden of vrienden. De hulp bestaat uit verzorging, maar het kan ook gaan om hulp bij dagelijkse activeiten. Door mantelzorg kan de ander zich redden, thuis blijven wonen en meedoen aan de samenleving. De hulp gaat verder dan vrijwillgerswerk of de hulp die huisgenoten aan elkaar geven. (Rijksoverheid.nl)
De vergrijzing stelt ons voor verschillende uitdagingen. Mensen worden ouder, waardoor de groep ouderen in de bevolking toeneemt. Deze dubbele vergrijzing zal leiden tot een grotere zorgbehoefte in de toekomst. Ouderen blijven ook langer zelfstandig wonen. Vaak worden mensen daarmee (deels) afhankelijk van hun sociale netwerk en hebben ze in toenemende mate mantelzorg nodig. Maar het zijn niet alleen ouderen die mantelzorg ontvangen. Ook kinderen of (jong)volwassenen kunnen mantelzorg nodig hebben.
In deze factsheet bekijken we wat de huidige situatie is in Noord-Brabant met betrekking tot mantelzorg.
Huidige situatie en trends
De afgelopen vijf jaar is het aantal Brabantse mantelzorgers redelijk stabiel
15% van de volwassenen (18+) geeft op dit moment mantelzorg.
4% van de volwassenen in Brabant geeft momenteel intensief mantelzorg. Dit betekent minimaal 3 maanden lang meer dan 8 uur per week.
Na een stijging tussen 2009 en 2016, is het aantal mantelzorgers in Brabant stabiel gebleven. De grootste groep mantelzorgers was in 2024 tussen de 45 en 74 jaar oud. In de laagste leeftijdscategorie (18-24 jaar) is de meerderheid van de mantelzorgers man. In de oudere leeftijdscategorieën zijn er onder de mantelzorgers meer vrouwen, met een piek van 66% onder de 45-54 jarigen.
| Geeft momenteel mantelzorg (18+) | |||
|---|---|---|---|
| Jaar | Brabant-Zuidoost | Hart voor Brabant | West-Brabant |
| 2009 | 10% | 10% | 10% |
| 2012 | 13% | 14% | 13% |
| 2016 | 17% | 17% | 17% |
| 2020 | 15% | 15% | 16% |
| 2022 | 15% | 15% | 15% |
| 2024 | 15% | 16% | 16% |
| Leeftijdsverdeling onder mantelzorgers | |
|---|---|
| Leeftijd | Geeft momenteel mantelzorg |
| 18-24 jaar | 5% |
| 25-34 jaar | 6% |
| 35-44 jaar | 10% |
| 45-54 jaar | 21% |
| 55-64 jaar | 26% |
| 65-74 jaar | 19% |
| 75+ jaar | 15% |
| Geslachtsverdeling onder mantelzorgers | ||
|---|---|---|
| Leeftijd | Man | Vrouw |
| 18-24 jaar | 58% | 42% |
| 25-34 jaar | 44% | 56% |
| 35-44 jaar | 36% | 64% |
| 45-54 jaar | 34% | 66% |
| 55-64 jaar | 36% | 64% |
| 65-74 jaar | 44% | 56% |
| 75+ jaar | 49% | 51% |
In het onderstaande kaartje wordt per gemeente het percentage mantelzorgers weergegeven.
| Percentage mantelzorgers per gemeente, naar leeftijdscategorie | |||
|---|---|---|---|
| Gemeente | % 18-64 jarigen | % 65-plussers | % volwassenen totaal (18+) |
| Alphen-Chaam | 17% | 19% | 17% |
| Altena | 19% | 18% | 19% |
| Asten | 19% | 19% | 19% |
| Baarle-Nassau | 16% | 19% | 17% |
| Bergeijk | 17% | 19% | 17% |
| Bergen op Zoom | 13% | 18% | 14% |
| Bernheze | 19% | 17% | 18% |
| Best | 15% | 13% | 15% |
| Bladel | 16% | 19% | 17% |
| Boekel | 16% | 17% | 16% |
| Boxtel | 16% | 16% | 16% |
| Breda | 13% | 16% | 14% |
| Cranendonck | 18% | 20% | 19% |
| Deurne | 20% | 22% | 21% |
| Dongen | 15% | 17% | 15% |
| Drimmelen | 13% | 20% | 15% |
| Eersel | 18% | 17% | 18% |
| Eindhoven | 11% | 16% | 12% |
| Etten-Leur | 16% | 19% | 17% |
| Geertruidenberg | 14% | 15% | 14% |
| Geldrop-Mierlo | 13% | 17% | 14% |
| Gemert-Bakel | 16% | 17% | 16% |
| Gilze en Rijen | 17% | 14% | 16% |
| Goirle | 15% | 17% | 16% |
| Halderberge | 13% | 15% | 14% |
| Heeze-Leende | 18% | 21% | 19% |
| Helmond | 17% | 17% | 17% |
| Heusden | 15% | 18% | 16% |
| Hilvarenbeek | 18% | 16% | 18% |
| Laarbeek | 16% | 23% | 18% |
| Land van Cuijk | 16% | 19% | 17% |
| Loon op Zand | 14% | 18% | 16% |
| Maashorst | 14% | 18% | 15% |
| Meierijstad | 15% | 21% | 17% |
| Moerdijk | 22% | 22% | 22% |
| Nuenen c.a. | 13% | 19% | 15% |
| Oirschot | 17% | 15% | 17% |
| Oisterwijk | 16% | 18% | 17% |
| Oosterhout | 15% | 14% | 15% |
| Oss | 16% | 16% | 16% |
| Reusel-De Mierden | 12% | 18% | 14% |
| Roosendaal | 16% | 20% | 17% |
| Rucphen | 19% | 19% | 19% |
| 's-Hertogenbosch | 14% | 16% | 15% |
| Sint-Michielsgestel | 15% | 18% | 16% |
| Someren | 18% | 13% | 16% |
| Son en Breugel | 16% | 17% | 16% |
| Steenbergen | 13% | 19% | 15% |
| Tilburg | 12% | 16% | 13% |
| Valkenswaard | 15% | 16% | 15% |
| Veldhoven | 13% | 19% | 15% |
| Vught | 18% | 19% | 18% |
| Waalre | 14% | 18% | 15% |
| Waalwijk | 15% | 14% | 15% |
| Woensdrecht | 17% | 17% | 17% |
| Zundert | 12% | 15% | 13% |
Het aantal inwoners dat mantelzorg ontvangt stijgt
9% van de volwassenen (18+) ontvangt op dit moment mantelzorg.
Het percentage Brabanders dat mantelzorg ontvangt is de afgelopen 10 jaar gestegen. De grootste groep is boven de 85; ongeveer een derde van de 85-plussers ontving in 2024 mantelzorg.
| Ontvangt mantelzorg | |||
|---|---|---|---|
| Jaar | Brabant-Zuidoost | Hart voor Brabant | West-Brabant |
| 2012 | 5% | 4% | 4% |
| 2016 | 5% | 5% | 6% |
| 2020 | 8% | 8% | 8% |
| 2024 | 9% | 9% | 9% |
| Percentage mantelzorgontvangers per leeftijdscategorie | |
|---|---|
| Leeftijd | Ontvangt mantelzorg |
| 18-64 jaar | 7% |
| 65-74 jaar | 10% |
| 75-84 jaar | 15% |
| 85+ jaar | 34% |
In het onderstaande kaartje wordt per gemeente het percentage mantelzorgontvangers weergegeven.
| Percentage inwoners dat mantelzorg ontvangt per gemeente, naar leeftijdscategorie | |||
|---|---|---|---|
| Gemeente | % 18-64 jarigen | % 65-plussers | % volwassenen totaal (18+) |
| Alphen-Chaam | 6% | 13% | 8% |
| Altena | 10% | 17% | 12% |
| Asten | 3% | 14% | 6% |
| Baarle-Nassau | 4% | 12% | 7% |
| Bergeijk | 6% | 10% | 7% |
| Bergen op Zoom | 7% | 15% | 9% |
| Bernheze | 8% | 12% | 9% |
| Best | 7% | 17% | 9% |
| Bladel | 3% | 15% | 6% |
| Boekel | 5% | 14% | 7% |
| Boxtel | 8% | 13% | 9% |
| Breda | 5% | 13% | 7% |
| Cranendonck | 5% | 10% | 7% |
| Deurne | 9% | 18% | 11% |
| Dongen | 5% | 13% | 7% |
| Drimmelen | 6% | 10% | 7% |
| Eersel | 6% | 11% | 7% |
| Eindhoven | 8% | 13% | 9% |
| Etten-Leur | 7% | 13% | 8% |
| Geertruidenberg | 8% | 14% | 10% |
| Geldrop-Mierlo | 6% | 14% | 8% |
| Gemert-Bakel | 8% | 16% | 10% |
| Gilze en Rijen | 8% | 14% | 9% |
| Goirle | 4% | 14% | 7% |
| Halderberge | 8% | 13% | 9% |
| Heeze-Leende | 5% | 12% | 7% |
| Helmond | 9% | 16% | 10% |
| Heusden | 8% | 12% | 9% |
| Hilvarenbeek | 5% | 13% | 7% |
| Laarbeek | 7% | 13% | 9% |
| Land van Cuijk | 7% | 12% | 8% |
| Loon op Zand | 11% | 16% | 12% |
| Maashorst | 8% | 13% | 9% |
| Meierijstad | 7% | 14% | 9% |
| Moerdijk | 5% | 17% | 9% |
| Nuenen c.a. | 8% | 14% | 10% |
| Oirschot | 6% | 15% | 8% |
| Oisterwijk | 6% | 12% | 8% |
| Oosterhout | 7% | 11% | 8% |
| Oss | 9% | 15% | 10% |
| Reusel-De Mierden | 4% | 15% | 7% |
| Roosendaal | 9% | 13% | 10% |
| Rucphen | 8% | 14% | 9% |
| 's-Hertogenbosch | 7% | 14% | 8% |
| Sint-Michielsgestel | 8% | 15% | 10% |
| Someren | 6% | 15% | 8% |
| Son en Breugel | 5% | 13% | 7% |
| Steenbergen | 7% | 12% | 8% |
| Tilburg | 6% | 14% | 8% |
| Valkenswaard | 8% | 15% | 10% |
| Veldhoven | 6% | 16% | 9% |
| Vught | 9% | 11% | 10% |
| Waalre | 5% | 15% | 8% |
| Waalwijk | 7% | 12% | 8% |
| Woensdrecht | 9% | 16% | 11% |
| Zundert | 6% | 13% | 8% |
Relatie met positieve gezondheid
Intensieve mantelzorg kan de gezondheid van de mantelzorger negatief beïnvloeden
Mantelzorg kan positief zijn voor de gever en ontvanger. Degene met een zorgbehoefte kan langer thuis blijven wonen en het kan prettig zijn om zorg te ontvangen van iemand die dichtbij staat. Mantelzorgers zelf kunnen veel voldoening halen uit het zorgen voor een dierbare. Daarnaast nemen ze voor zorgprofessionals werk uit handen. (Zorg voor beter, 2024)
Afhankelijk van de duur en de intensiteit van de mantelzorg, kan het ook een negatief effect hebben. De ontvanger van mantelzorg kan zich afhankelijk voelen of zich bezwaard voelen door de tijd die de mantelzorger besteedt aan de zorg.
48% van de Brabantse mantelzorgers ervaart stress door het geven van mantelzorg.
Voor de mantelzorger kan de zorg steeds meer ruimte innemen in het persoonlijke leven. Het geven van mantelzorg vraagt veel tijd, waardoor het bijvoorbeeld lastig te combineren is met werk. Het gezinsleven kan eronder lijden, omdat andere gezinsleden minder tijd krijgen. Maar het gebrek aan vrije tijd kan ook invloed hebben op de eigen gezondheid. Minder tijd om te sporten, ontspannen of (gezond) te koken bijvoorbeeld (Movisie, 2019). Ook kan er weinig ruimte overblijven voor andere sociale contacten, wat kan leiden tot eenzaamheid (MantelzorgNL). Dit kan ervoor zorgen dat mantelzorgers zowel lichamelijk als mentaal negatieve gevolgen ervaren en overbelast worden.
22% van de Brabantse mantelzorgers voelt zich (tamelijk) zwaar belast. Ruim de helft van deze groep is tussen de 45 en 64 jaar.
| Leeftijdsverdeling (tamelijk) zwaar of overbelaste mantelzorgers | |
|---|---|
| Leeftijdscategorie | Percentage |
| 18-24 jaar | 2% |
| 25-34 jaar | 7% |
| 35-44 jaar | 11% |
| 45-54 jaar | 22% |
| 55-64 jaar | 32% |
| 65-74 jaar | 16% |
| 75+ jaar | 10% |
De mate waarin mantelzorg een positief of negatief effect heeft op de mantelzorger, is afhankelijk van meerdere factoren. Onder andere copingstijl, leeftijd en financiële situatie kunnen een rol spelen. (RIVM, 2024)
Positieve gezondheid
Ervaren mantelzorgers meer of minder positieve gezondheidpositieve gezondheid? Hieronder geven we een aantal aspecten weer die zijn uitgevraagd in de Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2024, en die te relateren zijn aan een van de zes dimensies van positieve gezondheid:
Lichamelijk functioneren: Ik ervaar mijn gezondheid als (zeer) goed
Mentaal welbevinden: Ik heb geen psychische klachten
Dagelijks functioneren: Ik heb het gevoel regie te hebben over mijn eigen leven
Meedoen: Ik voel mij niet eenzaam
Kwaliteit van leven: Ik voel mij gelukkig
Zingeving: Ik ervaar een doel/richting in mijn leven
Mantelzorgers die zich niet of nauwelijks belast voelen scoren hoger op alle aspecten van positieve gezondheid dan mantelzorgers die zich wel (redelijk) overbelast voelen. Het kleinste verschil zit in het aspect ‘zingeving’.
| Positieve gezondheid aspect | Niet of nauwelijks belast | (Redelijk) zwaar of overbelast |
|---|---|---|
| Zingeving: % dat een doel/richting ervaart in het leven | 68% | 60% |
| Mentaal welbevinden: % dat geen angst- of depressiegevoelens heeft | 61% | 36% |
| Lichamelijk functioneren: % dat gezondheid als (zeer) goed ervaart | 76% | 60% |
| Dagelijks functioneren: % dat zich goed redt in het dagelijks leven | 91% | 75% |
| Meedoen: % dat zich niet eenzaam voelt | 59% | 41% |
| Kwaliteit van leven: % dat zich gelukkig voelt | 84% | 62% |
| Positieve gezondheid aspect | Niet of nauwelijks belast | (Redelijk) zwaar of overbelast |
|---|---|---|
| Zingeving: % dat een doel/richting ervaart in het leven | 69% | 61% |
| Mentaal welbevinden: % dat geen angst- of depressiegevoelens heeft | 59% | 35% |
| Lichamelijk functioneren: % dat gezondheid als (zeer) goed ervaart | 78% | 63% |
| Dagelijks functioneren: % dat zich goed redt in het dagelijks leven | 91% | 76% |
| Meedoen: % dat zich niet eenzaam voelt | 60% | 43% |
| Kwaliteit van leven: % dat zich gelukkig voelt | 82% | 61% |
| Positieve gezondheid aspect | Niet of nauwelijks belast | (Redelijk) zwaar of overbelast |
|---|---|---|
| Zingeving: % dat een doel/richting ervaart in het leven | 66% | 56% |
| Mentaal welbevinden: % dat geen angst- of depressiegevoelens heeft | 68% | 39% |
| Lichamelijk functioneren: % dat gezondheid als (zeer) goed ervaart | 73% | 52% |
| Dagelijks functioneren: % dat zich goed redt in het dagelijks leven | 90% | 72% |
| Meedoen: % dat zich niet eenzaam voelt | 57% | 38% |
| Kwaliteit van leven: % dat zich gelukkig voelt | 87% | 62% |
Risicogroepen
- Jonge mantelzorgers (t/m 25 jaar) zien zichzelf vaak niet als ‘mantelzorger’ en zullen niet snel zelf om hulp vragen. (Movisie, 2023)
- Werkende mantelzorgers. Van hen wordt twee dingen gevraagd: meer werken en meer zorgen. De combinatie is vaak lastig te verenigen. (Movisie, 2023) Daarnaast behoren sommige werkende mantelzorgers tot de zogenaamde ‘sandwichgeneratie’, een groep volwassenen die naast hun werk dubbele zorgtaken hebben. Zij zorgen voor zowel hun opgroeiende (klein)kinderen als hun ouder wordende ouders. (Mantelzorgelijk, 2020)
- Oudere mantelzorgers lopen een verhoogd risico op overbelasting: hun eigen sociale netwerk wordt kleiner doordat leeftijdgenoten gezondheidsproblemen krijgen of overlijden. Extra hulp en sociale ondersteuning vallen dan geleidelijk weg. Met het verstrijken van de jaren neemt ook de kans toe dat de mantelzorgers zelf gezondheidsproblemen krijgen. (Movisie, 2023)
- Mantelzorgers met een migratieachtergrond verlenen intensiever mantelzorg dan mantelzorgers zonder een migratieachtergrond. Ze lopen meer risico op overbelasting, maar zoeken vaak geen ondersteuning. Hulpverleners weten deze groep ook niet goed te bereiken. (Movisie, 2023)
- Mantelzorgers van naasten met complexe en/of progressieve aandoeningen, zoals dementie, kanker en verslavingsproblematiek. (Movisie, 2023)
Toekomstverwachting
Met de toenemende vergrijzing en verwachte schaarste van zorgpersoneel, zullen mantelzorgers nog belangrijker worden. Steeds meer ouderen bereiken een hoge leeftijd en blijven thuis wonen. In de Toekomstverkenning mantelzorg aan ouderen in 2040 van het SCP wordt verwacht dat de groep ouderen die mantelzorg ontvangt tussen 2018 en 2040 met ongeveer 70% zal stijgen. Tegelijkertijd zal het aantal mensen dat mantelzorg geeft in dezelfde periode slechts toenemen met 7%. Er is dus een sterke scheefgroei te verwachten in de verhouding tussen mantelzorg gevers en ontvangers.
Er worden ook regionale verschillen verwacht. In krimpregio’s zal door vergrijzing de zorgvraag hoger liggen dan in groeiregio’s waar meer jongvolwassenen en migranten heen verhuizen. De Oldest Old Support Ratio (OOSR) is een maat die aangeeft hoeveel mensen potentieel in staat zijn informele zorg te bieden aan één hoogbejaarde. Net als in de rest van Nederland, zal dit cijfer verder blijven dalen in Noord-Brabant. (Planbureau voor de Leefomgeving, 2018)
| Oldest Old Support Ratio in Noord-Brabant | ||||
|---|---|---|---|---|
| Jaar | Brabant-Zuidoost | Hart voor Brabant | West-Brabant | Nederland |
| 1975 | 42 | 34 | 35 | 30 |
| 1980 | 38 | 33 | 33 | 25 |
| 1985 | 38 | 31 | 29 | 21 |
| 1990 | 33 | 27 | 26 | 19 |
| 1995 | 32 | 25 | 24 | 17 |
| 2000 | 31 | 26 | 24 | 17 |
| 2005 | 30 | 26 | 24 | 18 |
| 2010 | 23 | 21 | 20 | 16 |
| 2015 | 18 | 18 | 18 | 15 |
| 2020 | 14 | 15 | 15 | 14 |
| 2025 | 11 | 12 | 12 | 12 |
| 2030 | 9 | 10 | 9 | 10 |
| 2035 | 7 | 7 | 6 | 7 |
| 2040 | 6 | 6 | 5 | 6 |
Het netwerk van toekomstige mantelzorgvragers zal kleiner worden. Het aantal alleenstaande 75-plussers zal stijgen door scheidingen en het overlijden van de partner. Vrouwen worden gemiddeld ouder dan mannen en hebben daardoor op latere leeftijd een grotere kans alleen te komen te staan na overlijden van de partner. Daarnaast hebben toekomstige ouderen minder kinderen, wonen kinderen niet in de buurt of zijn ze kinderloos.
Dit maakt het netwerk ook kwetsbaarder. Meer mantelzorgtaken bij een kleinere groep mantelzorgers betekent een hoger risico op overbelasting. Veel mantelzorgers worstelen nu al met de combinatie van betaald werk en onbetaalde zorgarbeid (RIVM, 2024). Een deel van de oudere mantelzorgers zal daarnaast ook zelf met gezondheidsbeperkingen te maken hebben (SCP, 2018).
Beleid en preventie
12% van de mantelzorgers in Brabant weet niet waar ze terecht kunnen voor vragen en informatie over mantelzorg, terwijl ze hier wel behoefte aan hebben
Gemeenten moeten ervoor zorgen dat mensen zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen. Via de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) kunnen inwoners terecht bij hun gemeente voor ondersteuning. Iedere gemeente organiseert de toegang tot ondersteuning op zijn eigen manier. Zo zijn er bijvoorbeeld Wmo-loketten beschikbaar of worden sociale wijkteams ingezet waar mensen terecht hunnen met hun hulpvraag. Gemeenten hebben hierbij een actieve regierol in het afstemmen van formele en informele zorg en in het monitoren van (dreigende) overbelasting van mantelzorgers.
Mantelzorgers kunnen bij de gemeente terecht voor ondersteuning vanuit de Wmo. Het kan gaan om draaglast verlichtende ondersteuning (respijtzorg en financiële of materiële tegemoetkomingen) en draagkracht versterkende ondersteuning (bijv. cursussen, informatie en advies, lotgenotencontact). Het gebruik van ondersteuning is gering. De vindbaarheid van het aanbod speelt daarbij een rol. Een duidelijk en laagdrempelig loket, zowel fysiek als digitaal, helpt mantelzorgers het aanbod beter te vinden (SCP, 2019).
De overheid heeft samen met gemeenten, zorgverzekeraars en andere organisaties de Mantelzorgagenda 2023-2026 geschreven. Deze bestaat uit 3 actielijnen. Dat zijn:
- De erkende positie van de mantelzorger
- De verbinding en samenwerking met het netwerk van de mantelzorger
- De individuele ondersteuning
Daarnaast zijn in het Hoofdlijnenakkoord Ouderenzorg (HLO) specifieke afspraken gemaakt over het versterken van het ondersteuningsaanbod voor mantelzorgers, waaronder het aanbod van respijt- en logeerzorg. De combinatie werk en mantelzorg wordt gefaciliteerd.
Voor mantelzorgers zou het helpen om op meerdere vlakken het ondersteuningsaanbod aan te laten sluiten op hun behoeften (Rijksoverheid, 2024):
- Gemeenten kunnen respijtzorg beter vormgeven en in de regio coördineren aansluitend bij afspraken in het HLO over versterking van respijt- en logeerzorg
- Werkgevers kunnen mantelzorg bespreekbaar maken en een goede balans tussen werk en privé waarborgen
- Zorgaanbieders kunnen mantelzorgers ondersteunen door te investeren in een goede en gelijkwaardige samenwerking
- Zorgverzekeraars kunnen informatie over mantelzorgvergoeding duidelijker communiceren en de vergoeding verruimen
Daarnaast is structurele vroegsignalering door wijkteams, huisartsen, scholen en werkgevers nodig om overbelasting te voorkomen.
Aanvullende aanbevelingen voor gemeenten
- Gemeenten kunnen hun mantelzorgbeleid verder versterken door in te zetten op vroegsignalering en preventie. Het tijdig herkennen van (dreigende) overbelasting vraagt om een structurele plek voor mantelzorg in de werkprocessen van wijkteams, huisartsen, scholen en werkgevers. Dit voorkomt escalatie en vergroot de kans op passende ondersteuning. (Movisie, 2019)
- Het is voor mantelzorgers helpend wanneer gemeenten één herkenbare en laagdrempelige toegang organiseren voor informatie, advies en ondersteuning. Een goed vindbaar loket vergroot het gebruik van ondersteuning en voorkomt dat mantelzorgers verdwalen in het lokale aanbod. (SCP, 2019)
- Gemeenten kunnen investeren in regionaal gecoördineerde respijt- en logeerzorg om mantelzorgers de gelegenheid te geven op te laden en overbelasting te voorkomen. (HLO, 2025)
- Gemeenten kunnen werkgevers stimuleren om mantelzorgvriendelijk te werken en gebruik te maken van bestaande instrumenten zoals de Werk&Mantelzorg Monitor.
- Monitoren en evalueren van het lokale mantelzorgbeleid helpt gemeenten om ondersteuning continu te verbeteren. Movisie biedt handvatten voor beleidsmonitoring, impactmetingen en het betrekken van mantelzorgers zelf. (Movisie)
Adviesteam Mantelzorg: Ben je beleidsmaker bij een gemeente of een sociaal professional die mantelzorgers ondersteunt? Kun je ondersteuning gebruiken rondom het mantelzorgbeleid in jouw gemeente? Inzet van het Adviesteam Mantelzorg is kosteloos inzetbaar tot 20 uur.
Gemeenten - MantelzorgNL: Wat zijn belangrijke mantelzorgthema’s voor gemeenten? Lees hier verschillende artikelen over mantelzorgbeleid, -ondersteuning en -waardering.
- Organisatie in de buurt: Bij MantelzorgNL zijn ruim 450 organisaties aangesloten voor ondersteuning van mantelzorgers.
- Steunpunt Mantelzorg Verlicht: GGD Brabant-Zuidoost verzorgt het steunpunt mantelzorg voor de gemeenten Eindhoven en Valkenswaard. Zij bieden ondersteuning om ervoor te zorgen dat mantelzorgers niet overbelast raken.
- Mantelzorg Dichtbij: Het initiatief voor Mantelzorg Dichtbij is ontstaan vanuit het GALA akkoord. Het informeert en ondersteunt mantelzorgers en -ontvangers en organiseert trainingen en workshops.
Colofon
Wil je meer informatie?
Neem dan contact op met het onderzoeksteam in jouw regio:
- GGD West-Brabant: onderzoek@ggdwestbrabant.nl
- GGD Hart voor Brabant: onderzoek@ggdhvb.nl
- GGD Brabant-Zuidoost: onderzoek@ggdbzo.nl
Uitgave: GGD West-Brabant, GGD Hart voor Brabant, GGD Brabant-Zuidoost
Datum: december 2025
Het overnemen van gegevens uit deze publicatie is toegestaan met bronvermelding: Factsheet Mantelzorg (18+) in Noord-Brabant 2025, Brabantse GGD’en.
Meer cijfers en publicaties over de gezondheid van de inwoners in Brabant zijn te vinden op de Brabantscan.
